Muzeum i Donnersmarckowie czyli „Wokół Księcia”

W 2019 r. Muzeum w Tarnowskich Górach nabyło do swojej kolekcji niezwykłe dzieło sztuki. Mowa o olejnym Portrecie Guida Henckel von Donnersmarcka z 1896 r. pędzla Franza von Lenbacha. Niegdyś obraz ten zdobił wnętrze pałacu w podtarnogórskich Reptach, dziś już nieistniejącego, a do 1945 r. należącego do rodziny Henckel von Donnersmarck. Ich dzieje są ściśle związane z historią Tarnowskich Gór i Górnego Śląska, a Guido hrabia Henckel książę von Donnersmarck uchodzi za najsłynniejszego przedstawiciela rodu i twórcę wielkiej fortuny.

Po latach jego wizerunek nieoczekiwanie pojawił się na jednej z aukcji warszawskiego Domu Aukcyjnego DESA Unicum. Dzieło zakupiono, korzystając z regulaminowego prawa pierwokupu przysługującego Muzeum w Tarnowskich Górach. Kilka miesięcy później transakcja została refinansowana przez potomka sportretowanego – księcia Guidotta Henckel von Donnersmarcka, który przybył z Rottach-Egern na uroczyste odsłonięcie obrazu do Tarnowskich Gór. Jak się okazało, darczyńca także był zainteresowany zakupem płótna. Stwierdził on jednak, że „pradziadek wolałby być na Górnym Śląsku”. Obecnie obraz prezentowany jest na stałej wystawie w tarnogórskim Muzeum.

Pojawienie się w zbiorach Instytucji tak znaczącego dzieła – z jednej strony ze względu na wybitnego monachijskiego malarza, a z drugiej z powodu samego modela i jego niepodważalnej roli w historii regionu – okazało się początkiem wielu inicjatyw. Szereg wykładów, spotkań i działań edukacyjnych realizowanych od 2019 r. stały się zalążkiem wytężonych prac naukowo-badawczych, a ich efektem jest wydana z końcem 2022 r. obszerna publikacja. Książka zawiera 12 tekstów, których autorami są: Beata Kiszel, dr Arkadiusz Kuzio-Podrucki, prof. dr Manfred Rasch, prof. dr hab. Irma Kozina, dr Jacek Kurek, Marek Wojcik, dr Krzysztof Gwóźdź, Anna Gołkowska-Dymarczyk, Sylwia Jata, prof. dr hab. Ewa Chojecka oraz Marek Panuś – redaktor tomu.